วันอาสาฬหบูชา 2564: แห่งการประกาศพระธรรมครั้งแรก

วันอาสาฬหบูชาในปีนี้ ตรงกับวันอาทิตย์ที่ 24 กรกฎาคม พ.ศ. 2564 เป็นวันสำคัญทางพระพุทธศาสนาที่ระลึกถึงเหตุการณ์สำคัญ 3 ประการ ในวันเดียวกัน คือ

• วันที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงปฐมเทศนา หรือ "พระธรรมจักรกัปปวัตนสูตร" ที่ป่าอิสิปตนมฤคทายวัน แคว้นพาราณสี แก่ปัญจวัคคีย์ 5 รูป ซึ่งนับเป็นการประกาศพระศาสนาครั้งแรก
• วันที่พระอริยสงฆ์องค์แรกบังเกิดขึ้น ได้แก่ พระอัญญาโกณฑัญญะ ซึ่งเป็นหัวหน้าของปัญจวัคคีย์
• วันที่พระรัตนตรัยครบองค์ 3 คือ พระพุทธ พระธรรม และพระสงฆ์

ความสำคัญของวันอาสาฬหบูชา

วันอาสาฬหบูชามีความสำคัญอย่างยิ่งต่อพุทธศาสนิกชน เนื่องจากเป็นวันที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงปฐมเทศนา ซึ่งเป็นหัวใจหลักของคำสอนทางพระพุทธศาสนา นั่นคือหลักอริยสัจ 4 ได้แก่

• ทุกข์ คือ สภาพที่ไม่เป็นที่พอใจ ก่อให้เกิดความทุกข์กาย ทุกข์ใจ
• สมุทัย คือ ต้นเหตุที่ทำให้เกิดทุกข์ ได้แก่ ตัณหา ความอยาก
• นิโรธ คือ การดับทุกข์
• มรรค คือ หนทางแห่งการดับทุกข์ ได้แก่ อริยมรรคมีองค์ 8

หลักอริยสัจ 4 นี้เป็นพื้นฐานของการปฏิบัติธรรมเพื่อดับทุกข์ และนำไปสู่การตรัสรู้ธรรมในที่สุด

ประโยชน์ของการทำบุญในวันอาสาฬหบูชา

การทำบุญในวันอาสาฬหบูชานับเป็นกุศลพิเศษที่นำมาซึ่งอานิสงส์มากมาย เช่น

• ได้ร่วมสืบสานพระพุทธศาสนา
• ทำให้จิตใจผ่องใส สงบสุข
• เป็นการบูชาพระรัตนตรัย
• ช่วยลดละความโลภ โกรธ หลง
• เป็นการสร้างบุญบารมีให้กับตนเองและผู้อื่น

วิธีการทำบุญในวันอาสาฬหบูชา

มีหลายวิธีในการทำบุญในวันอาสาฬหบูชา เช่น

• ทำบุญตักบาตร โดยตักบาตรพระภิกษุสงฆ์ด้วยอาหารคาว หวาน หรือปัจจัย
• ฟังพระธรรมเทศนา เพื่อศึกษาหลักคำสอนของพระพุทธเจ้าและนำมาปฏิบัติในชีวิตประจำวัน
• ร่วมทำบุญบูรณะปฏิสังขรณ์วัดวาอาราม
• บริจาคสิ่งของให้แก่ผู้ยากไร้
• รักษาศีลและเจริญสมาธิภาวนา

ตัวอย่างตารางแสดงอานิสงส์ของการทำบุญในวันอาสาฬหบูชา

เรื่องเล่าในวันอาสาฬหบูชา

เรื่องเล่าที่ 1: พระราหูขอเข้าเฝ้าพระพุทธเจ้า

ในวันอาสาฬหบูชา เมื่อพระพุทธเจ้าทรงแสดงปฐมเทศนา มีเพียงพระอัญญาโกณฑัญญะเท่านั้นที่บรรลุธรรมเป็นพระอริยสงฆ์องค์แรก ส่วนพระปัญจวัคคีย์อีก 4 รูป ยังไม่บรรลุธรรม

มีเรื่องเล่าว่า พระราหู ซึ่งเป็นเทวดาแห่งความมืด ได้ทราบข่าวการแสดงปฐมเทศนาของพระพุทธเจ้า จึงตั้งใจจะไปเฝ้าพระพุทธเจ้า แต่ถูกพระอินทร์ห้ามไว้ เนื่องจากพระปัญจวัคคีย์ยังไม่บรรลุธรรม

แต่พระราหูไม่ย่อท้อ จึงแอบเข้าไปในที่ประชุมโดยเนรมิตกายเป็นตัวหนอนตัวเล็กๆ แล้วเลื้อยเข้าไปในบาตรของพระปัญจวัคคีย์รูปหนึ่ง เมื่อพระภิกษุรูปนั้นฉันอาหารเข้าไป พระราหูก็เข้าไปอยู่ในท้อง แล้วแผ่ร่างให้ใหญ่ขึ้นจนท้องป่อง

พระปัญจวัคคีย์ทนความเจ็บปวดไม่ไหว จึงกราบทูลให้พระพุทธเจ้าทรงทราบ พระพุทธเจ้าจึงตรัสให้พระราหูปล่อยพระภิกษุออก แล้วทรงเทศนาสั่งสอนพระราหูจนซาบซึ้งในรสพระธรรม และเลิกตามพระพุทธเจ้าตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา

ข้อคิดที่ได้: การทำความดีควรทำด้วยความจริงใจ ไม่ควรแอบแฝงเจตนาอื่นใด

เรื่องเล่าที่ 2: ชายยากจนกับดอกบัวสีน้ำเงิน

ในวันอาสาฬหบูชา ชายยากจนคนหนึ่งเดินทางไปถวายดอกบัวสีน้ำเงินแด่พระพุทธเจ้า แต่ระหว่างทาง ดอกบัวของเขาถูกเหยียบย่ำจนบุบสลาย ชายยากจนรู้สึกเศร้าใจมาก แต่ก็ยังตั้งใจนำดอกบัวนั้นไปถวาย

เมื่อพระพุทธเจ้าทอดพระเนตรเห็นดอกบัวของชายยากจน ก็ทรงตรัสว่า "ดอกบัวของท่านนี้ถึงแม้จะบุบสลาย แต่ก็มีความบริสุทธิ์งดงามกว่าดอกบัวที่สมบูรณ์ของเศรษฐีผู้อื่น"

ชาวบ้านที่ได้ยินต่างก็ประหลาดใจ และตกใจในพระปัญญาของพระพุทธเจ้าที่มองเห็นถึงจิตใจที่แท้จริงของชายยากจน

ข้อคิดที่ได้: ความดีไม่ได้วัดกันที่รูปลักษณ์ภายนอก แต่ที่จิตใจและเจตนาที่บริสุทธิ์

เรื่องเล่าที่ 3: พระพุทธเจ้าทรงเทศนาให้หนอน

ในวันอาสาฬหบูชา ขณะที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงปฐมเทศนาอยู่นั้น มีหนอนตัวเล็กๆ ตัวหนึ่งกำลังจะถูกนกต่อจับกิน พระพุทธเจ้าจึงหยุดเทศนาและทรงเทศนาสั่งสอนหนอนตัวนั้น

หนอนตัวเล็กๆ ได้ฟังธรรมเทศนาของพระพุทธเจ้าอย่างตั้งใจ จนเกิดปัญญาและบรรลุธรรมเป็นพระโสดาบัน พระปัญจวัคคีย์และชาวบ้านที่ได้ยินต่างก็ประหลาดใจและซาบซึ้งในพระมหากรุณาธิคุณของพระพุทธเจ้า

ข้อคิดที่ได้: ไม่มีสิ่งมีชีวิตใดที่ไม่สามารถบรรลุธรรมได้ หากมีความตั้งใจจริง

เปรียบเทียบข้อดีและข้อเสียของการทำบุญในวันอาสาฬหบูชา

ข้อดี

• ได้ร่วมสืบสานพระพุทธศาสนา
• ทำให้จิตใจผ่องใส สงบสุข
• เป็นการบูชาพระรัตนตรัย
• ช่วยลดละความโลภ โกรธ หลง
• เป็นการสร้างบุญบารมีให้กับตนเองและผู้อื่น

ข้อเสีย

• อาจมีค่าใช้จ่ายในการทำบุญ
• อาจมีผู้คนจำนวนมากทำให้เกิดความแออัดในวัดและสถานที่ทำบุญ
• อาจทำให้เสียเวลาหากต้องเดินทางไกลไปทำบุญ

คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับวันอาสาฬหบูชา

1. วันอาสาฬหบูชาตรงกับวันไหน

วันอาสาฬหบูชาในปี พ.ศ. 2564 ตรงกับวันอาทิตย์