ปวดท้องน้อยขวาล่าง จุดเริ่มต้นของโรคร้ายแรง
อาการปวดท้องน้อยขวาล่าง เป็นอาการที่พบได้บ่อยครั้งในผู้คนทั่วไป สาเหตุของอาการนี้สามารถเกิดได้จากการเจ็บป่วยของอวัยวะต่างๆ ในช่องท้อง ซึ่งในบางครั้งอาจเป็นสัญญาณของโรคร้ายแรงที่จำเป็นต้องได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที จากสถิติของกรมการแพทย์ พบว่า อาการปวดท้องน้อยขวาล่างเป็นสาเหตุในการเข้ารับการรักษาที่แผนกฉุกเฉินของโรงพยาบาลมากถึงปีละกว่า 1 ล้านราย
สาเหตุของอาการปวดท้องน้อยขวาล่าง
สาเหตุของอาการปวดท้องน้อยขวาล่างสามารถแบ่งออกได้เป็น 2 กลุ่มใหญ่ๆ ดังนี้
สาเหตุจากภาวะไม่ร้ายแรง
-
อาหารเป็นพิษ: เกิดจากการรับประทานอาหารหรือน้ำที่ปนเปื้อนเชื้อโรค เช่น แบคทีเรียหรือไวรัส
-
กระเพาะอาหารหรือลำไส้อักเสบ: เกิดจากการติดเชื้อหรือการรับประทานอาหารที่ระคายเคืองต่อกระเพาะอาหารหรือลำไส้
-
ลำไส้แปรปรวน (IBS): เป็นภาวะที่ส่งผลต่อการทำงานของลำไส้ใหญ่ ทำให้เกิดอาการปวดท้อง ท้องอืด และท้องผูกหรือท้องเสียสลับกัน
-
ท้องผูก: เกิดจากการขับถ่ายอุจจาระได้ยากหรือไม่บ่อยครั้ง ทำให้เกิดการสะสมของอุจจาระในลำไส้ใหญ่และทำให้เกิดอาการปวดท้อง
-
ปวดประจำเดือน: เกิดจากการบีบตัวของมดลูกเพื่อขับเลือดประจำเดือน ซึ่งอาจทำให้เกิดอาการปวดท้องน้อยบริเวณด้านใดด้านหนึ่งหรือทั้งสองด้าน
สาเหตุจากภาวะร้ายแรง
-
ไส้ติ่งอักเสบ: เป็นภาวะที่เกิดจากการอักเสบของไส้ติ่ง โดยมักเกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย อาการหลักคือปวดท้องน้อยขวาล่างอย่างรุนแรง
-
นิ่วในถุงน้ำดี: เป็นภาวะที่มีการเกิดก้อนนิ่วในถุงน้ำดี ซึ่งอาจทำให้เกิดอาการปวดท้องน้อยขวาล่างอย่างรุนแรงและอาจมาพร้อมกับอาการคลื่นไส้ อาเจียน และตัวเหลือง
-
โรคไตอักเสบ: เป็นภาวะที่ไตเกิดการอักเสบ ซึ่งอาจทำให้เกิดอาการปวดท้องน้อยข้างใดข้างหนึ่งหรือทั้งสองข้าง รวมถึงอาการปัสสาวะบ่อย ปัสสาวะแสบขัด และปัสสาวะเป็นเลือด
-
เนื้องอกในรังไข่หรือมดลูก: เป็นภาวะที่มีการเกิดเนื้องอกในอวัยวะสืบพันธุ์เพศหญิง ซึ่งอาจทำให้เกิดอาการปวดท้องน้อยและอาจมาพร้อมกับอาการผิดปกติอื่นๆ เช่น ประจำเดือนมาไม่ปกติ หรือมีเลือดออกจากช่องคลอดหลังหมดประจำเดือน
-
มดลูกนอกมดลูก: เป็นภาวะที่ไข่ที่受精ฝังตัวอยู่ที่บริเวณนอกมดลูก ซึ่งอาจทำให้เกิดอาการปวดท้องน้อยอย่างรุนแรงและอาจเป็นอันตรายถึงชีวิตได้
อาการแสดงของอาการปวดท้องน้อยขวาล่าง
อาการแสดงของอาการปวดท้องน้อยขวาล่างแตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับสาเหตุของอาการ ดังนี้
สาเหตุจากภาวะไม่ร้ายแรง
- ปวดท้องน้อยข้างใดข้างหนึ่งหรือทั้งสองข้าง
- ปวดเป็นพักๆ หรือตลอดเวลา
- ปวดไม่รุนแรงมาก
- อาจมีอาการปวดท้องร่วมกับอาการท้องผูก ท้องเสีย คลื่นไส้ อาเจียน หรือท้องอืด
สาเหตุจากภาวะร้ายแรง
- ปวดท้องน้อยขวาล่างอย่างรุนแรง
- ปวดอย่างต่อเนื่องหรือเป็นพักๆ ถี่ขึ้นเรื่อยๆ
- อาจมีอาการปวดท้องร่วมกับอาการคลื่นไส้ อาเจียน ท้องผูก ท้องเสีย ปัสสาวะแสบขัด ปัสสาวะบ่อย ปัสสาวะเป็นเลือด หรือมีเลือดออกจากช่องคลอด
การวินิจฉัยอาการปวดท้องน้อยขวาล่าง
แพทย์จะวินิจฉัยอาการปวดท้องน้อยขวาล่างโดยการซักประวัติอาการและทำการตรวจร่างกาย ซึ่งแพทย์อาจใช้การตรวจเพิ่มเติมเพื่อยืนยันการวินิจฉัย เช่น
-
การตรวจเลือด: เพื่อตรวจหาภาวะติดเชื้อหรือความผิดปกติของอวัยวะต่างๆ
-
การตรวจอุจจาระ: เพื่อตรวจหาเชื้อโรคที่อาจทำให้เกิดการติดเชื้อในระบบทางเดินอาหาร
-
การตรวจปัสสาวะ: เพื่อตรวจหาความผิดปกติของไตหรือระบบทางเดินปัสสาวะ
-
การตรวจอัลตราซาวนด์: เพื่อตรวจหาความผิดปกติในอวัยวะต่างๆ ในช่องท้อง เช่น ไส้ติ่ง ถุงน้ำดี ไต รังไข่ และมดลูก
-
การตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ (CT scan): เพื่อตรวจหาความผิดปกติในอวัยวะต่างๆ ในช่องท้องอย่างละเอียด
การรักษาอาการปวดท้องน้อยขวาล่าง
การรักษาอาการปวดท้องน้อยขวาล่างขึ้นอยู่กับสาเหตุของอาการ ดังนี้
สาเหตุจากภาวะไม่ร้ายแรง
-
อาหารเป็นพิษ: รักษาตามอาการด้วยการรับประทานยาลดอาการคลื่นไส้ อาเจียน และท้องเสีย
-
กระเพาะอาหารหรือลำไส้อักเสบ: รักษาด้วยการรับประทานยาปฏิชีวนะหรือยาต้านการอักเสบ
-
ลำไส้แปรปรวน: รักษาด้วยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการรับประทานอาหารและการใช้ชีวิต
-
ท้องผูก: รักษาด้วยการรับประทานยาถ่ายหรือการใช้สารสวนทวารหนัก
-
ปวดประจำเดือน: รักษาด้วยการรับประทานยาแก้ปวดหรือยาฮอร์โมน
สาเหตุจากภาวะร้ายแรง
-
ไส้ติ่งอักเสบ: ต้องได้รับการรักษาด้วยการผ่าตัดเพื่อเอาไส้ติ่งที่อักเสบออก
-
นิ่วในถุงน้ำดี: อาจได้รับการรักษาด้วยการผ่าตัดเพื่อเอาถุงน้ำดีออก
-
โรคไตอักเสบ: รักษาตามสาเหตุของโรค เช่น การติดเชื้อหรือโรคภูมิคุ้มกันทำลายตนเอง
-
เนื้องอกในรังไข่หรือมดลูก: อาจได้รับการรักษาด้วยการผ่าตัด การฉายรังสี หรือการให้ยาเคมีบำบัด
-
มดลูกนอกมดลูก: ต้องได้รับการรักษาด้วยการผ่าตัดเพื่อเอาตัวอ่อนที่ฝังตัวนอกมดลูกออก
ภาวะแทรกซ้อนของอาการปวดท้องน้อยขวาล่าง
หากอาการปวดท้องน้อยขวาล่างเกิดจากสาเหตุที่ร้ายแรงและไม่ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที อาจเกิดภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรงได้ เช่น
-
ไส้ติ่งแตก: อาจทำให้เกิดการติดเชื้อในช่องท้องและเป็นอันตรายถึงชีวิตได้
-
ถุงน้ำดีอักเสบ: อาจทำให้เกิดการติดเชื้อในถุงน้ำดีและบริเวณโดยรอบ
-
ภาวะไตวาย: อาจเกิดจากการติดเชื้อหรือโรคไตอักเสบที่ไม่ได้รับการรักษา
-
การแพร่กระจายของเนื้องอก: อาจเกิดขึ้นหากเนื้องอกในอวัยวะสืบพันธุ์เพศหญิงไม่ได้รับการรักษา
-
การเสียชีวิตของตัวอ่อน: อาจเกิดขึ้นหากมดลูกนอกมดลูกไม่ได้รับการรักษา
การป้องกันอาการปวดท้องน้อยขวาล่าง
การป้องกันอาการปวดท้องน้อยขวาล่างจากสาเหตุที่ไม่ร้ายแรงสามารถทำได้โดย
- รับประทานอาหารที่สะอาด ปรุงสุก และเก็บรักษาอย่างถูกต้อง
- ล้างมือบ่อยๆ ด้วยน้ำสบู่เพื่อป้องกันการติดเชื้อ
- ออกกำลังกายสม่ำเสมอ