ฟักแฟง: ยาสามัญประจำบ้านจากธรรมชาติ
ฟักแฟง (Momordica charantia) เป็นผักตระกูลแตงที่อุดมไปด้วยคุณค่าทางโภชนาการและสรรพคุณทางยาต่างๆ มานานหลายศตวรรษ โดยในปัจจุบันมีการนำฟักแฟงไปใช้ทั้งในการประกอบอาหารและการรักษาโรคอย่างแพร่หลาย โดยข้อมูลจาก องค์การอาหารและเกษตรแห่งสหประชาชาติ (FAO) ระบุว่าทั่วโลกมีการปลูกฟักแฟงมากถึง 1.2 ล้านตันต่อปี โดยประเทศไทยเป็นหนึ่งในผู้ส่งออกฟักแฟงรายใหญ่ที่สุดในโลก
คุณค่าทางโภชนาการของฟักแฟง
ฟักแฟงเป็นแหล่งของสารอาหารที่มีประโยชน์มากมาย ได้แก่
- วิตามิน A: ช่วยบำรุงสายตา ผิวหนัง และระบบภูมิคุ้มกัน
- วิตามิน C: มีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ ช่วยลดความเสี่ยงของโรคหัวใจและมะเร็ง
- โพแทสเซียม: ช่วยควบคุมความดันโลหิตและการทำงานของกล้ามเนื้อ
- آهن: ช่วยป้องกันภาวะโลหิตจาง
- เส้นใยอาหาร: ช่วยให้ระบบย่อยอาหารทำงานได้ดีขึ้น และลดความเสี่ยงของโรคหัวใจและโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่
สรรพคุณทางยาของฟักแฟง
ฟักแฟงมีสรรพคุณทางยาที่หลากหลาย ได้แก่
- ลดน้ำตาลในเลือด: ฟักแฟงมีสารที่มีฤทธิ์คล้ายอินซูลิน ซึ่งช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือดได้ จึงเหมาะสำหรับผู้ที่เป็นโรคเบาหวาน
- ยาลดไข้: น้ำคั้นจากใบฟักแฟงมีฤทธิ์ลดไข้และบรรเทาอาการปวดเมื่อย
- ยาระบาย: เมล็ดฟักแฟงมีฤทธิ์เป็นยาระบาย ช่วยแก้ปัญหาท้องผูก
- ยาฆ่าเชื้อ: น้ำคั้นจากผลฟักแฟงมีฤทธิ์ฆ่าเชื้อแบคทีเรียและเชื้อราได้
- ยาลดการอักเสบ: ฟักแฟงมีสารต้านการอักเสบ จึงช่วยลดอาการอักเสบในร่างกาย
วิธีการรับประทานฟักแฟง
สามารถรับประทานฟักแฟงได้ทั้งแบบสดหรือปรุงสุก โดยวิธีการที่นิยมได้แก่
- นำไปต้ม ผัด ทอด หรือแกง
- ตำเป็นส้มตำหรือทำยำ
- คั้นน้ำมาดื่ม
- บดเป็นผงแล้วนำไปผสมกับเครื่องดื่มหรืออาหารต่างๆ
ข้อควรระวังในการรับประทานฟักแฟง
แม้ว่าฟักแฟงจะมีประโยชน์มากมาย แต่ก็ควรบริโภคในปริมาณที่เหมาะสม เนื่องจากมีข้อควรระวังบางประการ ได้แก่
- ผู้ที่ตั้งครรภ์หรือให้นมบุตรไม่ควรรับประทานฟักแฟง เพราะอาจทำให้เกิดการแท้งหรือท้องนอกมดลูกได้
- ผู้ที่เป็นโรคไตไม่ควรรับประทานฟักแฟง เพราะอาจทำให้ไตทำงานหนักขึ้น
- ผู้ที่รับประทานยาต้านการแข็งตัวของเลือดไม่ควรรับประทานฟักแฟง เพราะอาจทำให้เลือดหยุดยากขึ้น
ตารางสารอาหารในฟักแฟง
สารอาหาร |
ปริมาณต่อ 100 กรัม |
พลังงาน |
20 กิโลแคลอรี |
คาร์โบไฮเดรต |
4.2 กรัม |
โปรตีน |
1.2 กรัม |
ไขมัน |
0.2 กรัม |
วิตามิน A |
210 ไมโครกรัม |
วิตามิน C |
12 มิลลิกรัม |
โพแทสเซียม |
229 มิลลิกรัม |
เหล็ก |
0.6 มิลลิกรัม |
เส้นใยอาหาร |
1.2 กรัม |
ตาราง 5 อันดับประเทศผู้ปลูกฟักแฟงมากที่สุด
อันดับ |
ประเทศ |
ปริมาณการผลิต (ตัน) |
1 |
จีน |
1,000,000 |
2 |
อินเดีย |
120,000 |
3 |
ไทย |
80,000 |
4 |
บังกลาเทศ |
65,000 |
5 |
อินโดนีเซีย |
50,000 |
ตารางสรรพคุณทางยาของฟักแฟง
สรรพคุณ |
อาการ |
วิธีใช้ |
ลดน้ำตาลในเลือด |
โรคเบาหวาน |
รับประทานน้ำคั้นจากฟักแฟง |
ยาลดไข้ |
ไข้ |
ตำใบฟักแฟงแล้วนำมาพอก |
ยาระบาย |
ท้องผูก |
รับประทานเมล็ดฟักแฟง |
ยาฆ่าเชื้อ |
แผลอักเสบ |
ทาน้ำคั้นจากฟักแฟง |
ยาลดการอักเสบ |
โรคข้ออักเสบ |
รับประทานฟักแฟงเป็นประจำ |
กลยุทธ์การปลูกฟักแฟงอย่างมีประสิทธิภาพ
-
เลือกสายพันธุ์ที่เหมาะสม: เลือกสายพันธุ์ฟักแฟงที่เหมาะกับสภาพพื้นที่และสภาพอากาศ
-
เตรียมดินให้ดี: ดินที่เหมาะสำหรับการปลูกฟักแฟงควรเป็นดินร่วนซุย มีความสามารถในการระบายน้ำได้ดี
-
ปลูกในระยะห่างที่เหมาะสม: ระยะห่างระหว่างต้นฟักแฟงควรอยู่ที่ประมาณ 1-1.5 เมตร เพื่อให้ต้นฟักแฟงมีพื้นที่ในการเจริญเติบโตอย่างเต็มที่
-
ให้ปุ๋ยและน้ำอย่างเพียงพอ: ให้ปุ๋ยสูตร 15-15-15 ทุก 15 วัน และให้น้ำสม่ำเสมอ โดยเฉพาะในช่วงที่ต้นฟักแฟงกำลังติดผล
-
ป้องกันโรคและแมลงศัตรูพืช: หมั่นตรวจสอบต้นฟักแฟงและกำจัดโรคและแมลงศัตรูพืชอย่างทันท่วงที
เรื่องเล่าแสนขำเกี่ยวกับฟักแฟง
-
แม่ค้าฟักแฟงปากหวาน: แม่ค้าฟักแฟงปากหวานพูดจาอ่อนหวานชวนซื้อฟักแฟงของตนว่า "ฟักแฟงของเจ้หวานกรอบ ไม่มีรสขมเลยจ้ะ" ลูกค้าหลงกลซื้อฟักแฟงไปกิน แต่สุดท้ายกลับต้องคายทิ้งเพราะความขม
-
หนุ่มหลงรักสาวกินฟักแฟง: หนุ่มคนหนึ่งตกหลุมรักสาวที่ชอบกินฟักแฟงมาก แต่หนุ่มคนนี้กลับเกลียดฟักแฟงสิ้นดี วันหนึ่งสาวคนนั้นจึงแกล้งหนุ่มโดยทำแกงฟักแฟงมาให้กิน หนุ่มจำต้องฝืนกินเพื่อเอาใจสาว แต่แล้วก็ทนความขมไม่ไหวจนต้องอาเจียนออกมาหมด
-
คนขโมยฟักแฟง: ชายคนหนึ่งขโมยฟักแฟงในสวนของเพื่อนบ้าน กลางดึกเพื่อนบ้านได้ยินเสียงชายคนนั้นส่งเสียงร้องโอดโอยอยู่ในสวน จึงรีบออกมาดูและพบว่าชายคนนั้นนอนกลิ้งเกลือกอยู่กับพื้นด้วยทรมาน เพื่อนบ้านจึงถามว่าเป็นอะไร ชายคนนั้นจึงเล่าว่า ตนกินฟักแฟงที่ขโมยมาแล้วรู้สึกปวดท้องอย่างรุนแรง
ขั้นตอนการทำน้ำคั้นฟักแฟง
-
เตรียมฟักแฟง: นำฟักแฟงออกมาล้างน้ำให้สะอาด จากนั้นผ่าครึ่งแล้วคว้านเอาไส้ออก
-
หั่นฟักแฟง: หั่นฟักแฟงเป็นชิ้นเล็กๆ
-
นำฟักแฟงไปปั่น: นำฟักแฟงที่หั่นแล้วไปปั่นในเครื่องปั่นจนละเอียด
-
กรองน้ำคั้น: กรองน้ำคั้นฟักแฟงด้วยผ้าขาวบางหรือกระชอน เพื่อแยกเอาเฉพาะน้ำคั้น
-
พร้อมรับประทาน: น้ำคั้นฟักแฟงพร้อมรับประทาน